Tot Slot

Ik wil deze reis besluiten met een blik in de toekomst.

Voordat ik daaraan begin wil ik je graag nog wijzen op de mogelijkheid:

• Te reageren via het reactieformulier
• Een bijdrage te leveren aan het goede doel zoals genoemd in mijn introductie.

Hoe denk ik dat de huisartsenzorg er in pakweg 2025 uitziet.
Ik heb me tijdens mijn werk ook altijd bezig gehouden met de ontwikkeling van de huisartsenzorg en haar toekomst. Om een beeld te krijgen van deze toekomst moet er o.a. terug gegrepen worden op het verleden, de geschiedenis, wat zijn de ontwikkelingen geweest tot nu toe en wat is de kern van de huisartsenzorg.

De kern van de huisartsenzorg
Om met het laatste te beginnen, de kern van de (huisartsen)zorg is het samen met de zorgvrager zoeken wat het meest passende antwoord is op zijn/haar hulpvraag. Hier schuilt een aantal cruciale termen in: samen, meest passend, antwoord, hulpvraag.

Als er dan naar ontwikkeling en toekomst wordt gekeken is het de vraag of er verandering kan komen in die cruciale termen. Mij lijkt van niet, en dat is belangrijk omdat daarmee gezegd wordt dat de huisartsenzorg niet wezenlijk gaat veranderen.
Hoe kan het dan dat er zoveel veranderd is?
Er is veel veranderd, maar niet in de kern, die is hetzelfde gebleven en zal ook hetzelfde blijven: in de (huisartsen)zorg zal er samen met jou als zorgvrager naar het meest passende antwoord op jouw hulpvraag worden gezocht.
De uitvoering daarvan is wel flink veranderd en zal drastisch veranderen.

De ontwikkelingen tot nu toe
Weer even naar het verleden. Nog niet lang geleden kwam de patiënt met zijn hulpvraag (probleem) vrijwel altijd terecht bij de dokter, de dokter hoorde en/of onderzocht en kwam met het antwoord. Punt.
Nu is dat al heel anders. Veel mensen in mijn praktijk komen niet meer bij mij (dokter). Hun vraag wordt behandeld door bijvoorbeeld de assistente of de praktijkondersteuner-somatiek of praktijkondersteuner-GGZ.
Dat was wel even wennen en het is gewend.
Veel mensen in mijn praktijk komen niet meer met elke vraag ín de praktijk. Hun vraag wordt op afstand behandeld. Vaak zogenaamd synchroon, dus met direct contact: telefonisch; maar ook steeds vaker asynchroon: via bijvoorbeeld de mail of MijnGezondheid.net (https://www.mijngezondheid.net/mobile/login/index ). Mensen sturen foto’s van wondjes, plekjes etc. die dan asynchroon op afstand beoordeeld worden en waarover advies gegeven kan worden. Mensen stellen vragen op het moment dat het hen uitkomt, en zij krijgen binnen een bepaalde termijn antwoord, advies. Dat geeft vaak tevreden reacties, mensen vinden het prettig om voor dat soort vragen op die manier zorg te krijgen.
Veel mensen in mijn praktijk maken gebruik van MijnGezonheid.net, het patiënten portaal (https://www.mijngezondheid.net/mobile/login/index ), waardoor e-consult mogelijk is, zelf online afspraken maken mogelijk is, zelf medicijnen herhalen mogelijk is, maar ook worden uitslagen met toelichting van mij in het eigen dossier van de patiënt gepubliceerd. Er hoeft dan niet meer over gebeld te worden en de patiënt beschikt meteen zelf over de uitslagen. De laatste 10 – 15 jaar is er al veel veranderd.

Ontwikkeling
Is daarmee de kern van de huisartsenzorg veranderd? Nee, de uitvoering wel.
Voor verandering in de uitvoering is noodzakelijk dat zorgvragers niet alleen maar de huisarts zien als uitvoerder, maar de gehele huisartsenpraktijk. Alle medewerkers zijn goed geschoold en kunnen veel taken (onder supervisie van de huisarts) uitvoeren. Sterker, ik durf best te stellen dat de zorgvrager voor bepaalde vragen beter af is bij één van mijn medewerkers dan bij mij. Er zullen in de toekomst meer medewerkers gaan werken in de huisartsenpraktijk.
Ook is noodzakelijk dat zorgvragers niet alleen maar het directe contact met de dokter zien als communicatie in de zorg, maar ook die met de assistente, de praktijkondersteuner of andere zorgverleners, en dan niet alleen face-to-face, maar ook via de telefoon, de email, via MijnGezondheid.net etc.
Het is een uitdaging voor de praktijk om haar zorgvragers te laten zien dat juist op die manier – bij gebruik van het juiste kanaal, de juiste informatie en de juiste persoon – samen het meest passende antwoord wordt gevonden.
Er is dus al veel veranderd, maar er valt nog heel veel te doen.
Ook is noodzakelijk dat zorgverleners zich instellen op informatie van de zorgvrager, op individueel niveau en populatie niveau. Big Data van de zorgvragers zelf zal een rol gaan spelen. Ik wil hier graag wijzen op bijvoorbeeld www.patientslikeme.com

Hoe ziet de toekomst eruit?
Eén ding is zeker: het antwoord op de hulpvraag wordt veel passender en de communicatie zal via meerdere kanalen verlopen, naar een uitgebreider pallet aan zorgverleners. De zorgvrager zal individueel en als groep een steeds grotere rol spelen.
Wat betekent dit? Zoals het nu al blijkt worden behandelingen veel meer toegespitst op het individu. Wij roepen al jaren: de patiënt centraal in de zorg. Tot nu toe was dat niet echt zo, zeker niet in alle opzichten.
Dat wordt wel zo. Enerzijds worden behandelingen uitgezocht op individueel DNA niveau, er wordt veel meer rekening gehouden met de kenmerken van een individuele zorgvrager. Anderzijds wordt er veel meer rekening gehouden met datgene wat bij de zorgvrager en zijn omgeving past.
Daar is veel kennis voor nodig, enerzijds veel kennis van de medische wetenschap en anderzijds veel kennis van de individuele zorgvrager en zijn omgeving en van de zorgvrager in het algemeen
Die kennis zal in de toekomst te allen tijde beschikbaar zijn bij het behandelen van een hulpvraag, op welke manier die ook uitgevoerd wordt.
Dat betekent dat de medische kennis naar de voorkant moet en het betekent dat de zorgvrager een echte participant wordt in de (huisartsen)zorg, individueel en als groep.

Hoe kan dat gerealiseerd worden?
Het is voor mij altijd onbegrijpelijk geweest dat de Nederlandse zorg uit lijnen bestaat. De 0^e, 1^e, 2^e, 3^e  lijn. Er is lang gedacht dat dit de zorg goedkoper zou maken, dat is niet zo, we maken elkaar wat wijs. Waar het wél toe kan leiden zijn situaties waarin de meest passende zorg (te) laat, niet volledig of helemaal niet wordt verleend.
Er bestaat de angst dat een zorgvrager altijd voor de duurste zorg zou gaan. Ik geloof daar niks van, de zorgvrager zal kiezen voor de voor hem meest passende zorg. Dat kan bijvoorbeeld door gedegen informatie te verstrekken via een app, maar ook door hoog specialistische zorg.
Cruciaal is dat er geluisterd wordt naar de vraag en dat het antwoord aansluit bij de vraag en de zorgvrager en zijn omgeving. Cruciaal is dat dit voor de zorgvrager een directe weg is, onafhankelijk hoe en waar de vraag binnenkomt.
Net zo belangrijk zal het worden, wat patiënten(groepen) zelf aan gegevens gaan genereren.

Dit betekent een omwenteling in de huidige zorgstructuur en huidig denken. Voorzichtig durven sommige partijen een beetje in die richting te denken: er komen nieuwe samenwerkingsverbanden, er komt voorzichtig anderhalvelijnszorg, helaas nog steeds met de term lijn erin. Heel geleidelijk gaat het de kant op dat de kennis en brede zorg aan de voorkant komt; de specialist komt onder regie van de huisarts in de huidige 1^e lijn werken.
Dit is nog maar een begin.

Om de kenmerken van de zorgvrager te kennen, dient hij te participeren in de zorg. Hij maakt en beheert zijn eigen dossier waarin alle belangrijke aspecten aan de orde komen en worden geregistreerd, dit kan gaan van medicatiegebruik, overgevoeligheden tot wensen in het kader van cultuur, ingrepen, levenseinde etc. Het dossier bevat ook individuele zorgplannen voor zover op dat moment actueel. Het vraagt van mensen een actieve houding in de zorgverlening, maar het resultaat is dan ook een steeds verdergaande passende zorg.
Mensen moeten daarin ondersteund kunnen worden door mankracht en/of techniek in meer of mindere mate afhankelijk wat men zelf kan.
Daarnaast komt er een platvorm waar Big Data worden verzameld door zorgvragers, best practices worden gemeld etc..

Zo ontwikkelt zich geleidelijk het dossier van de zorgvrager zelf. Dit dossier zal uiteindelijk het centrum zijn voor de zorgverlening van die zorgvrager, laten we zeggen het Zorgbook.
Op dit moment kan dit het beste geregeld worden via een portaal. Mijn praktijk biedt het portaal Mijn.Gezondheid.net aan.
Ik heb (had) het geïntegreerd met mijn website http://enkeleregel.mijnhuisartsenpraktijk.net en met het door mij gebruikte patiëntendossier (HIS) Medicom. Daarnaast is het implementeren van een nieuwe werkwijze van groot belang.
Natuurlijk staat deze ontwikkeling nog in de kinderschoenen, maar in 2025 niet meer.
De zorgverleners zullen moeten wennen dat ze met ‘Zorgbook’ van de individuele zorgvrager en met Big Data moeten werken. Dit moet technisch natuurlijk vloeiend verlopen, maar daarmee is het niet klaar. Het vraagt een andere werkwijze.

Zorg 4.0
Het bereiken van Zorg 4.0 zoals ik het noem, vraagt veel van de zorgverleners en ook van de zorgvragers.
Dat kan ook niet anders omdat enerzijds het huidige stelsel/structuur niet houdbaar is, en anderzijds omdat voor passende zorg bekend moet zijn wat bij de individuele zorgvrager past.
Daarvoor moet veel kennis en uitvoering naar de voorkant, naar de zorgvrager.

Zorg 4.0 is geïntegreerd in de omgeving van de zorgvrager. Niemand kan weten hoe de communicatie er in 2025 uitziet, omdat niemand 10 jaar geleden wist van Facebook, Twitter, de sociale media. Zoals ik er nu naar kijk zal er veel via patiënten portalen en betrouwbare app ’s worden afgehandeld (‘Zorgbook’). Hoe dan ook de uitvoering van de zorg zal passen in de wereld van de zorgvrager. Dat is nu maar deels zo.

2025
In 2025 wordt een vraag/probleem via een modern communicatiekanaal (portaal?) voorgelegd aan de 4.0 triagist. Deze beoordeelt aan de hand van de vraag én de vraagsteller én het dossier én de Big Data die er bekend zijn, waar, door wie en hoe deze vraag wordt afgehandeld: via informatie toegespitst op de zorgvrager via een portaal/app/mail of via bijvoorbeeld een huisarts, een specialist of een fysiotherapeut etc. en ook dan weer of via portaal/app/mail, telefoon, schermzorg of via face-to-face contact.
Altijd op een manier én door de zorgverlener die past bij de vraag en de vraagsteller en haar omgeving.

Voor de zorgvrager betekent dit één loket, of dat nu via de telefoon of via het scherm (smartphone) of via een app is.
Voor de zorg betekent dit: echt samenwerken en een echt netwerk vormen.

Joure
In Joure wordt een gezondheidscentrum gebouwd en zijn we bezig anderhalvelijnszorg op te zetten.
Het gaat niet om het gebouw, het gaat om wat er daar buiten en wat er daar binnen gebeurt. En dan hoe die beide in elkaar grijpen, elkaar begrijpen.
Buiten wordt de participatie van de zorgvrager in zijn zorg gevraagd;  binnen wordt een nieuwe vorm van samenwerking en denken gevraagd. Dan moeten beide ontwikkelingen ook nog integreren.
Ik vind het prachtig dat er in Joure een gezondheidscentrum komt, ik hoop dat dit de aanzet is tot een prima zorgverlening samen met de zorgvragers van Joure e.o.. Ik hoop dat de samenwerking gestalte krijgt, binnen (nog maar even ouderwets) de 1^e lijn maar ook met 0^e lijn en met specialisten, zodat er een heel breed passend zorgaanbod komt voor alle zorgvragers. Ik hoop daar nog een steentje aan bij te dragen en ik wil iedereen vragen dat ook te doen, op een constructieve manier proberen hier een prachtige zorgverlening gerealiseerd te krijgen.

Het vraagt veel, maar het zal de best passende zorg tot gevolg hebben, met als resultaat zeer tevreden zorgvragers en zorgverleners die het fantastisch vinden met elkaar samen te werken en de zorg verder te ontwikkelen.
Ik ben daar van overtuigd.

ZorgSamer
Ik zou zeggen noem het centrum ZorgSamer.